Bruxelas apoia a decisión do Tribunal de Xustiza da Unión Europea que invalida os laudos das arbitraxes internacionais, sentenzas que condenaron ao Estado español a pagar catro indemnizacións das 41 denuncias que ten ata o momento.
Planta solar de Abengoa, Alex Lang
Yago Álvarez
2018-07-25 06:20:00
O pasado 6 de marzo, o Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TJUE) deulle a razón a Eslovaquia no seu litixio contra a empresa de seguros holandesa Achmea e declarou que o tribunal de arbitraxe internacional do tratado de investimentos bilateral entre a antiga Checoslovaquia e os Países Baixos exclúe a competencia dos órganos xurisdicionais eslovacos e neerlandeses e, por tanto, non pode cualificarse de órgano xurisdicional “dun dos Estados membros” e non está facultado para presentar unha petición de decisión prexudicial ante o Tribunal de xustiza.
Esta sentenza abría a porta a que todas as demandas que pesan sobre o Goberno de España polo corte das subvencións ás renovables —41 a día de hoxe—, que poderían supoñer indemnizacións millonarias, fosen invalidadas ao contemplar que devanditos organismos non son competentes para presentar unha petición de decisión prexudicial.
A Comisión Europea (CE) deu a razón ao TJUE e declarou que devanditos laudos internacionais que condenaron ao Estado español, baseándose en tratados bilaterais ou na Carta da Enerxía, non son válidos e que son incompatibles co ordenamento xurídico da UE.
A CE anunciou que os tribunais dos Estados membros teñen a obrigación de anular calquera compensación arbitral concedida
Para o activista Tom Kucharz, da campaña Non aos Tratados Comerciais e Investimento, a noticia tense que tomar con cautela xa que ese mesmo organismo é o que “impulsa ao mesmo tempo tratados comerciais e de investimento, por exemplo con Canadá, Singapura, México ou Xapón, cos que se profunda xustamente o sistema de arbitraxe que agora cuestiona”, o que, segundo o activista, “profunda cada vez máis nas súas contradicións respecto da súa nefasta política comercial e de investimento”.
A Carta da Enerxía, un acordo internacional que establece un esquema multilateral para a cooperación transfronteiriza na industria da enerxía, é o principal tratado sobre o que se basean a maioría das denuncias presentadas ante organismos de arbitraxe internacionais para reclamar ao Goberno español. Segundo a Comisión, este Tratado non pode utilizarse como base para a resolución de litixios entre os investidores da UE e os Estados membros da Unión. O dereito da UE, explica a CE nun comunicado, xa ofrece un marco xurídico xeneral e eficaz, que inclúe vías de recurso aos investidores da UE cando invisten noutro Estado membro.
Por último, a Comisión anunciou que os tribunais dos Estados membros “teñen a obrigación de anular calquera compensación arbitral concedida”, en base ao ditado polo TJUE.
Catro indemnizacións pendentes de pago
Ata o momento foron catro as sentenzas a favor de multinacionais e fondos que denunciaran ao Estado español polo recorte nas axudas ás renovables, fronte a outras dúas a favor do Goberno. A primeira delas foi ante o Ciadi, tribunal de arbitraxe dependente do Banco Mundial, que condenou ao Estado español a pagar 128 millóns de euros, dos 300 que reclamaba a empresa. O segundo tivo lugar fronte á Corte de Arbitraxe de Estocolmo que condenou ao Estado para pagar 53 millóns de euros, dos 60 reclamados, a outra empresa que investiu en renovables na época na que se concedían ditas axudas á industria enerxética.
A terceira foi tamén ante o Ciadi e condenaba a pagar a un fondo de investimento da empresa Mabudala, do emirato de Abu Dabi, 64,5 millóns de euros. Fai tan só un mes, o 19 de xuño, o Ciadi emitía a cuarta sentenza en contra do Estado español e condenáballe a pagar 112 millóns, dos 218 que reclamaba a empresa, á multinacional Antin.
Sumando as catro indemnizacións, España debería pagar 367,5 millóns de euros a eses fondos e multinacionais. Actualmente quedan 41 denuncias similares por resolverse que, no caso de que se falle en contra de España, poderían supoñer máis de 7.500 millóns de euros en indemnizacións. A maioría desas demandas son de investidores europeos, polo que, segundo a sentenza do Tribunal de xustiza europeo e estas recentes declaracións da CE, España non terá que indemnizar a eses investidores.
Con todo, alerta Kucharz, “hai demandas, como os últimos casos de investidores de Catar e Xapón contra España, que non estarían afectadas por esta ‘nova doutrina’ defendida por Bruxelas”.
A comisaria europea de Competencia, Margrethe Vestager, xa solicitara ao Goberno que non pagase, sen antes consultar á CE, os laudos arbitrais resultantes das demandas, xa que calquera Estado pode poñer fin a un réxime de subsidios cando o considere oportuno. Teremos que esperar ás reaccións por parte de Competencia e os movementos do novo goberno do PSOE en canto aos pagos das indemnizacións que están a esperar a ser pagadas
A Carta da Enerxía
O Tratado sobre a Carta da Enerxía é un acordo asinado en 1994 por 51 países de Europa e Asia sobre o sector da enerxía. Coa intención de blindar os investimentos das multinacionais, este tratado brinda o dereito especial aos investidores para demandar aos estados ante tribunais arbitrais internacionais se un cambio lexislativo ou unha expropiación afecta os seus beneficios presentes ou futuros.
Para Kucharz é positivo que esta comunicación da CE anuncie a invalidez da arbitraxe da Carta da Enerxía, pero é cauto con este movemento xa que, segundo explica ao Salto, “Bruxelas está a impulsar actualmente a ampliación do conxunto de membros do Tratado sobre a Carta da Enerxía ata África, Asia e Latinoamérica, así como a CE está a volver a lexitimar o sistema de arbitraxe de investimentos mediante a proposta de negociar na Comisión de Dereitos Mercantil da ONU ( Uncitral) o Tribunal Multilateral de Investimentos”. Outra das contradicións máis deste anuncio por parte do organismo que preside Juncker. “Haberá que esperar a que a regulación europea resolva as contradicións evidentes, porque unha comunicación non é legalmente vinculante, e a gran pregunta é se tamén as arbitraxes de investimento de investidores fóra da UE son ilegais”, explica Kucharz.
Fonte: El Salto