Adoración Guamán / Pablo Sánchez Centellas
As declaracións de alemáns e franceses sobre a morte do tratado son unha manobra electoral e unha cortina de fume para ocultar a posición dos socialdemócratas no acordo con Canadá.
O pasado domingo ao mediodía o presidente do SPD e vicecanceler Sigmar Gabriel declaraba que despois de 14 roldas de negociación o acordo de comercio e investimento (TTIP) que está a se negociar entre EEUU e a Unión Europea “fallou”. Estas palabras levantaron unha poeira de opinións, artigos e mesmo felicitacións por unha suposta “boa noticia” da man do SPD. Gañamos a partida fronte ao TTIP e non nos demos conta? Vai conseguir o SPD un cambio de posición do grupo socialdemócrata no Parlamento Europeo capaz de mover á Eurocámara cara ao rexeitamento do TTIP? Seica Merkel (que no mes de xuño recibía a Obama e conxurábanse xuntos para impulsar o acordo) cambiou de opinión? Sen deixarnos tempo para contestar estas preguntas, ás declaracións de Sigmar engadíronse as manifestacións do secretario de Comercio Exterior do Goberno francés, Matthias Fekl, que anuncia a demanda de suspensión ante as autoridades europeas para este mes de setembro. Realmente estamos nas mans dos socialistas franceses e alemáns, esperando que a estas alturas do debate dean o toque de graza ao TTIP?
Non, non imos dar as grazas aos socialistas europeos por unha vitoria que, creemos, sería en todo caso unha cortina de fume. E mantemos esta postura porque consideramos que o problema non é só nin moito menos o TTIP. O acordo con Estados Unidos é a punta do iceberg dunha ampla rede de tratados comerciais mediante os cales a UE, en partenariado implícito con EEUU, está a tecer e impondo o que xa podemos denominar claramente como Lex Mercatoria.
Pero empecemos poñendo en contexto as declaracións do socio de goberno de Angela Merkel e o seu repentino ataque de sinceridade. O pasado xullo tivo lugar a rolda de negociación número 14. Xa indicabamos desde estas páxinas que a negociación aparecía infestada de dificultades pero que, aínda así, García Bercero, o xefe do equipo da UE, realizara unha valoración positiva dos avances e dos acordos adoptados con EEUU. Mentres, o apoio de Obama ao tratado parecía inquebrantable, aínda que é evidente que as americanas pospuxeron as decisións importantes até a esperada elección de Hillary Clinton.
Neste escenario, e sen que medie outra rolda de negociacións, producíronse as declaracións do ministro alemán. As razóns das mesmas debemos buscalas por tanto fóra da evolución do TTIP e atender ao que estivo ocorrendo no escenario político alemán e europeo respecto doutro tratado, o CETA (UE-Canadá), cuxa fase de ratificación está a piques de comezar. Fronte ao que se prevía polo establishment da UE como unha ratificación tranquila, o proceso para aprobar este acordo está a xerar moitas máis dificultades do esperado e provocando máis dunha dor de cabeza aos socialdemócratas europeos.
Así, debemos ter en conta que este verán na usualmente pouco progresista Baviera recolléronse suficientes firmas para obrigar ao seu Parlamento a votar por referendo o acordo con Canadá e isto está a abrir o debate sobre a posible non ratificación, mesmo en Alemaña! (en Bélxica esta posibilidade parece máis que plausible). En Francia a situación non é moi prometedora con asembleas como a de Córsega tamén votando contra TTIP e CETA.
Neste escenario a manobra de Sigmar, que nas horas seguintes ás súas declaracións recibiu un rapapolvo da chanceler alemá e a Comisión Europea, é un intento de prestidixitación política en chave interna. A posición do Parlamento Europeo sobre o CETA depende dos socialdemócratas e o SPD é un actor crave sometido a moitas presións. De feito, Sigmar, afiliado ao sindicato máis grande do mundo, IG-Metal, está atrapado entre dúas posturas e se o SPD convértese na chave para a aprobación do tratado con Canadá a factura política pode ser considerable de cara ás eleccións futuras. O mesmo pódese dicir dos seus colegas galos, o clamor popular respecto do TTIP é cada vez máis potente, a Asemblea Nacional elevou informes críticos e os socialdemócratas franceses temen a posible repercusión electoral do seu apoio ao tratado.
Neste escenario, as declaracións sobre o TTIP non se basean nunha deriva recente das negociacións senón, na nosa opinión, son unha cortina de fume para opacar a posición dos socialdemócratas sobre o tema que realmente importa neste momento e que non é outro que a aprobación do CETA. Os socialdemócratas en Europa pretenden, e ata agora non dixeron o contrario, dar o seu completo apoio á entrada en vigor deste tratado mesmo antes de que se produza a aprobación polos parlamentos estatais (a chamada aprobación provisional) e para iso necesitan unha manobra de distracción para sortear a crítica social que empeza a elevarse de maneira cada vez máis potente tamén respecto do CETA.
Merece a pena remarcar que o Acordo Económico e Comercial Global (CETA, polas súas siglas en inglés) é un macroacordo negociado entre a Unión Europea e Canadá moi similar ao TTIP, unha antesala do mesmo ou mesmo un preacordo con EEUU.
Como ocorre co TTIP, o obxectivo fundamental do CETA non é a redución arancelaria, como ocorre nos tratados de comercio convencionais, senón a incidencia nas normativas de ambas as partes. Así, os seus efectos de maior impacto non están nas fronteiras, senón tras elas. Ademais, como repetimos en numerosas ocasións, a protección dos investimentos estranxeiros e os seus mecanismos cobran unha importancia central no tratado. Ambos aspectos teñen unha ampla repercusión na capacidade de lexislar das dúas partes do acordo e nos niveis de protección dos dereitos da cidadanía dos territorios afectados. Ademais, non podemos esquecer que o 81% das empresas canadenses están vinculadas como filiais a empresas dos Estados Unidos, e no seu mercado operan 42.000 empresas dos EEUU. Por este motivo o CETA non modifica unicamente as relacións entre Canadá e a UE senón que abre as portas a unha realidade económica (a que integran EEUU e Canadá) moito máis ampla. E aínda por riba xa sabemos, o texto do CETA, no caso de aprobarse, comportaríase como un organismo en evolución permanente ou un living agreement, porque o tratado introduce unha elevada cantidade de vías para o desenvolvemento posterior (autónomo) dos seus contidos.
O tratado con Canadá constitúe en realidade unha peza na engrenaxe de tratados de libre comercio interconectados. Xunto co TTIP, convértense nun eixo entre Norteamérica e a Unión Europea; mentres que dentro do continente americano interactúa co NAFTA (Tratado de libre comercio de América do Norte, asinado en 1991) e co CUSFTA (Tratado de libre comercio entre Canadá e Estados Unidos, asinado en 1987); e por último, co TPP (Tratado Transpacífico) que crea unha área de libre comercio no Pacífico que inclúe países de América, Asia e Oceanía, pero exclúe a China. Sen esquecer evidentemente o TiSA (Trade in Services Agreement).
Pero, máis alá do que ocorra con estes megaacordos queremos remarcar que os mesmos son só a punta máis recente dun enorme iceberg composto por un armazón cada vez máis extenso e complexo de acordos comerciais e tratados bilaterais de investimento ou de asociación económica, en vigor ou en vías de negociación. Trátase dun conxunto de tratados que levan décadas tecéndose en dirección norte-sur e que non son só instrumentos de regulación comercial, senón elementos xa imprescindibles da política exterior da Unión Europea. Neste sentido, é importante lembrar que a UE negociou e está a negociar de forma intensa tratados comerciais de diverso tipo co resto do mundo, como con Corea ou Xapón, e tenta outros desde hai tempo como con Mercosur, unha negociación que parece que o golpista Temer pretende abrir.
E fronte a toda esta barbarie en forma de tratado comercial, é certo que este mes de setembro imos ver á socialdemocracia europea mover as súas pancas de poder en Bruxelas para “dar un parón” ao acordo cos EEUU? E co resto?
Só o tempo [un mes] diránolo, pero está claro que a loita de poder no seo de Europa mostra todo o seu esplendor. As loitas entre centro e periferia (Bruxelas versus Estados membros) e a loita entre as familias europeístas (socialdemócratas versus liberal-conservadores) esprémense en todos os campos: no Consello Europeo, nas negociacións do TTIP, nas reformas do mercado de traballo ou mesmo en loitas entre grupos de Estados (novos Estados versus a vella Europa). Nesas friccións é importante que os movementos sociais que loitan contra a lóxica destes tratados, e da súa desregulación, saiban ler as manobras políticas de distracción e de cálculo electoral que son en gran medida meros posicionamentos partidistas de cara ás próximas eleccións en Francia e Alemaña.
Por todo o anterior, a receita segue sendo a mesma. Hai que manter a mobilización e seguir repetindo que non queremos nin CETA, nin TTIP, nin TiSA, pero tampouco os tratados que someten aos países de América Latina, Asia ou África á tiranía imposta pola vía da política comercial da UE e de EEUU. Espéranos un outono de acción que xa non é europeo, é global e é imprescindible.
Fonte: http://ctxt.es