Por Mario Muñoz Lozano * | 26-9-19
Cualificado como “desequilibrado” polo principal sindicato alemán, “un engano” polo seu homólogo francés e de “vergoñoso” para os agricultores irlandeses, o acordo comercial alcanzado entre a Unión Europea (UE) e o Mercosur navega con rumbo incerto.
A ratificación do pacto, que contou co visto e prace de dirixentes de ambas as formacións a finais de xuño, logo de dúas décadas de negociacións, inclúe aos 28 países da UE e aos catro do Mercado Común do Sur ( Mercosur): Brasil, Arxentina, Paraguai e Uruguai.
O acordo, que non entrará en vigor ata dentro de dous anos, primeiro terá que ser convertido nun verdadeiro texto xurídico antes de ser sometido á aprobación dos Estados membros no Consello da UE, a institución que os representa.
A partir dese momento, a xefatura do bloque comunitario poderao asinar de maneira oficial, mentres espera a votación no Parlamento Europeo que conducirá á súa entrada en vigor provisional.
En adiante, cada Estado membro terá que aprobalo, o cal implica que pasará polo estreito filtro dos parlamentos nacionais.
ENTRE APLAUSOS E ATRANCOS
O polémico documento xa está a loitar co rexeitamento dun número considerable de agricultorxs, gandeirxs e ecoloxistas do Vello Continente, que ameazaron con boicotear a súa aprobación en todas as instancias comunitarias.
O texto aínda non se fixo público, pero os detalles difundidos, especialmente no referente ás cotas agrícolas ofrecidas aos países do Mercosur, desataron a cólera dxs agricultorxs europeos.
O principal sindicato agrícola da UE, Copa- Cogeca, cualificouno de “política comercial de dobre moral” e subliñou que o acordo fará máis grande “a fenda entre as normas esixidas aos agricultorxs europexs” e “o que se tolera dxs produtorxs do Mercosur” que exportarán ao bloque comunitario.
Xs agricultorxs do Vello Continente xa contan co respaldo de eurodeputadxs que representan a partidos das máis diversas cores políticas, o que presaxia unha longa batalla sobre o texto no Parlamento Europeo e, posteriormente, ante os Gobernos da UE.
A UE e Mercosur comezaron a negociar un tratado de libre comercio no ano 2000 e as conversacións pasaron desde entón varias fases, chegando mesmo a estar paralizadas.
Ambas as partes acordaron en 2016 relanzar unhas negociacións nas que o capítulo agrícola foi o gran atranco, especialmente as exportacións de carne de vacún de Mercosur ao bloque comunitario.
España, Alemaña, Portugal e Países Baixos foron algúns dos países da Unión Europea que máis impulsaron este acordo, que contou coas reservas de Francia, Bélxica, Irlanda e Polonia.
A Comisión Europea, encargada de negociar en nome dos países membros do bloque comunitario, cualificou de vitoria “histórica” o acordo aprobado, despois de 20 anos de difíciles e ásperos debates.
Para o presidente do Observatorio Político de América Latina e o Caribe, do Instituto de Ciencias Políticas ( Sciences Po) de París, Olivier Dabene, o acordo “é un xesto político moi forte” en favor do “multilateralismo fronte á actitude de Estados Unidos”.
Dixo que se os Estados membros chegan a validalo, o convenio sumarase aos que asinou recentemente a UE con Canadá e Xapón, considerados unha resposta ao presidente estadounidense, Donald Trump, cuxa política proteccionista desestabiliza o comercio mundial.
A pesar do entusiasmo que mostraban nos últimos tempos as delegacións latinoamericanas, o pacto comercial co Mercosur parecía lonxe de ser unha realidade. Pero os negociadores souberon “aproveitar unha aliñación dos planetas que non viramos en 20 anos”, subliñou Dabene.
LIBRE COMERCIO VS MEDIO AMBIENTE
Os dardos, con todo, continúan. “O libre comercio está na orixe de todos os problemas ecolóxicos”, denunciou o exministro francés de Transición Ecolóxica e Solidaria, Nicolas Hulot, nunha entrevista co diario Le Monde.
A organización ecoloxista Greenpeace considerou o pacto un desastre e sentenciou que o mesmo levará á “destrución do medio ambiente”.
A experta de comercio do grupo ambientalista, Naomi Ages, pediu á UE “deixar de realizar acordos comerciais que benefician a grandes empresas que cobizan oportunidades de exportación”, así como “non pechar os ollos ante o dano social e ambiental que causan”.
A fase final das negociacións do acordo comercial ten xerado un posicionamento entre dous bloques de países, aqueles con un gran sector agrícola e que mostraron máis cautela na negociación, e outros máis orientados á exportación.
Greenpeace comentou que nacións como Alemaña, co seu forte sector automobilístico, esperan o acordo comercial para exportar vehículos e pezas, mentres outros cun potente sector agrícola, liderados por Francia, temen que xs agricultorxs véxanse ameazadxs por importacións con estándares de produción máis baixos que os europeos.
O Executivo francés deixou claro que non se apresurará en ratificar o acordo comercial antes de miralo con detalles, segundo a portavoz oficial do goberno, Sibeth Ndiaye.
Para o director do Centro de Expertos en Economía Internacional, Sébastien Jean, a posición do goberno francés “ten lóxica, xa que este acordo pode ter consecuencias significativas sobre a agricultura europea e o medioambiente a nivel global”.
BOLSONARO NO PUNTO DE MIRA
Os ataques ao acordo intensificáronse por mor dos grandes incendios na Amazonia e o desinterese público mostrado polo presidente brasileiro, Jair Bolsonaro, por enfrontar a traxedia. Por iso é polo que se converteu no ás na manga que a UE está disposta a esgrimir a cambio de mellores medidas ambientais.
O Goberno de Luxemburgo declinou apoiar o tratado se Brasil non empeza a cumprir as obrigacións climáticas do acordo, segundo dixeron fontes diplomáticas.
O seu ministro de Asuntos Exteriores, Jean Asselborn, advertiu recentemente que “fronte a unha deforestación da Amazonía que causa incendios dramáticos”, o seu país “espera que os socios do Mercosur respecten, mesmo, antes da conclusión do acordo negociado, os compromisos do Acordo de París”.
O ministro alemán de Relacións Exteriores, Heiko Maas, suxeriu tamén que o acordo de libre comercio entre ambos os bloques rexionais pode ser afectado debido aos devastadores incendios na rexión amazónica.
No marco do cume do G7 en Biarritz, Francia, Maas deixou claro “que a política ambiental e do clima teñen unha importancia crave para a valoración do acordo entre a UE e Mercosur”.
Máis de 340 organizacións non gobernamentais defensoras do medio ambiente criticaron a política do presidente brasileiro, Jair Bolsonaro, e pediron á UE que interrompese as negociacións.
Olivier Dabene recoñeceu que a política do líder da extrema dereita brasileira “é unha catástrofe”, pero engadiu que “entre dous males eliximos o menor”, que é manter a Brasil dentro do Acordo de París sobre Cambio Climático, o cal é unha esixencia do acordo.
Sobre o tema, o eurodeputado socialista húngaro, Istvan Ujhelyi, dixo que hai que “manter baixo presión aos representantes do idiotismo político en posicións de liderado”, en clara referencia a Bolsonaro.
“Non podemos asinar isto, non podemos aprobar isto ata que Brasil dea garantías de deter esta deforestación que vai en contra de toda a Humanidade”, apuntou.
A portavoz da Comisión Europea, Mina Andreeva, afirmou que ante tal situación, “a mellor ferramenta que temos é o acordo UE- Mercosur, que por primeira vez ata a Brasil ao Acordo de París”.
Máis aló dos seus posibles defensores -que non son poucos-, resulta evidente que ao acordo de libre comercio entre a UE e o Mercosur converteuse na mazá da discordia de ambos os lados do Atlántico, polo que lle espera un longo e, sobre todo, complicado camiño por percorrer.
Xornalista da Redacción Internacional de Prensa Latina.