O TISA é a iniciativa de acordo multilateral máis ambiciosa á data que busca liberalizar o mercado de servizos; pero non só os servizos existentes senón tamén calquera servizo que sexa creado no futuro. Do mesmo xeito que co TPP e o TTIP no seu momento, as negociacións son secretas.
Son 23 os países (incluído o Perú) que xa levan 21 roldas de negociacións en Xenebra, pero, dado que un deles é a Unión Europea, en realidade temos que son 51 os países involucrados. Estímase que todos eles representan o 70% do comercio mundial de servizos.
Non é usual contar cunha filtración a este nivel das negociacións (ata onde sabemos Wikileaks farao público nos próximos días, así como tamén as propostas realizadas por outros países) e coñecer que é o que propón un país aínda antes de recibir a resposta da contraparte, chegar a acordos e pasar a outra etapa da negociación. Este sería un momento ideal para que desde o Congreso ou outra institución pública, pídase unha rendición de contas ao equipo negociador peruano, sobre todo se temos en conta que o TISA cobre -aínda que non os chama expresamente con ese nome- a diversos SERVIZOS PÚBLICOS, como Auga ou Saúde. Este é, por tanto, un tema de interese público e a sociedade civil debería estar decatada de que cousas compromete o Estado ante outros países.
O documento non é de fácil lectura.
A primeira parte, da páx. 2 a ata a 16, contén propostas horizontais, é dicir ao que se compromete o Perú e que aplica a todos os subsectores que comprende o sector económico mencionado no documento. A segunda parte, desde a páx. 17 ata a 64, cóntase con propostas detalladas por subsectores.
A primeira parte inclúe nalgúns casos compromisos para Modos 1 ó 2 ó 3 ó 4, ou combinacións destes. Como se verá liñas abaixo, estes modos son modalidades de provisión dos servizos.
Respecto da segunda parte, temos 4 columnas. A primeira menciona o sector ou subsector, os segunda compromisos respecto de Acceso ao Mercado, a terceira sobre Trato Nacional e a cuarta compromisos adicionais. O complicado é entender que a forma de facer compromisos na 2ª e 3ª columna difiren.
– Na 2ª columna aplícase o formato de lista positiva, é dicir, Perú menciona os sectores nos que quere liberalizar un sector ou subsector, en canto ao acceso ao mercado. Se a casa está en branco é que non quere liberalizalo e mantense o dereito de aplicar medidas legais para aplicar algún tipo de protección ás empresas locais (sexan públicas ou privadas). Proteccións ao acceso ao mercado poden incluír participación máxima no sector: que un investidor non teña máis do 50% do mercado peruano por exemplo, ou que se adquire unha empresa peruana, dita participación non sexa maior do 20% por exemplo.
– Na 3ª columna aplícase o formato de lista negativa, é dicir Perú menciona os sectores nos que non quere liberalizar un sector ou subsector, ou quere facelo con restricións, en canto ao trato nacional. Os sectores que non mencione ou cuxa casa estea en branco quedan totalmente liberalizados e non poderá aplicar restrición algunha. Proteccións de tipo Trato nacional poden incluír que para determinado sector como transporte fluvial, esíxase que o operador estranxeiro teña unha sucursal en Perú e polo menos un dos seus directivos sexa peruano.
– En termos xerais hai 4 formas de prover un servizo: Modo 1 (o provedor está noutro país e o usuario en Perú co que a provisión é transfronteiriza / ex. compra dun libro por Amazon), Modo 2 (o usuario peruano viaxa ao exterior para recibir o servizo / ex. viaxa a Estados Unidos para unha cirurxía complicada), Modo 3 (o provedor vén ao Perú vía unha sucursal, axente, etc., e brinda o servizo en Perú / ex. un contratista que fai servizos de perforación a empresas petroleiras ou tratamento de augas), Modo 4 (persoas veñen a Perú a brindar un servizo / ex. un consultor en temas de educación vén asesorar por algúns meses a un colexio peruano).
– Sucede que os compromisos de liberalizar ou as exclusións de facelo, realízanse en varios casos respecto de cada unha das 4 modalidades de provisión de servizo. Por exemplo Perú pode estar disposto a liberalizar os servizos médicos no Modo 1 (cando isto dáse vía un software por internet) pero quizá queira aplicar certas restricións para o Modo 3, é dicir para cando a compañía abre unha sucursal en Lima e brinda o servizo.
Vexamos, a maneira de exemplo, a Páx.17 para Servizos Empresariais no numeral b) Accounting, auditing and book keeping services:
– Columna 2 / Acceso ao Mercado: Modo 1 di “none” osea ningunha, é dicir o liberaliza totalmente. Modo 2 di “unbound” ou non se vincula, co que se reserva o dereito de aplicar proteccións baixo esta modalidade en canto ao acceso ao mercado. Modo 3 di “none” excepto….. é dicir o liberaliza totalmente salvo no caso mencionado no que, enténdese, resérvase o dereito de aplicar algunha restrición. Modo 4 di “unbound” excepto… é dicir non se vincula e resérvase o dereito de aplica algún tipo de restrición salvo no que se indique nos compromisos de tipo horizontal.
– Columna 3 / Trato nacional e presenza local: Para Modo 1 e 3 menciona unha condición específica. Ao non mencionar Modos 2 nin o 4, enténdese que están completamente liberalizados ou sen restricións.
Esperemos contar con novas filtracións, pero, sobre todo, que o Poder Executivo de explicacións dos compromisos que está a ofrecer a outros países.
Fonte: La Mula