Ramón Gálvez
Recentemente, o Goberno de España comunicaba a decisión adoptada no Consello de Ministros de levar o tratado CETA (Acordo Económico e Comercial Global, polas súas siglas en inglés) entre Canadá e a Unión Europea ao Congreso dos Deputados e ao Senado para a súa ratificación nas próximas semanas.
O CETA, aprobado no Parlamento Europeo cos votos dos deputados europeos españois pertencentes ao PP, PSOE, Ciudadanos e PNV, ten unha singular importancia para a aplicación da política de patentes e prezos dos fármacos innovadores. É necesario, por tanto, chamar a atención sobre a súa repercusión sobre os sistemas sanitarios e o acceso dos cidadáns aos medicamentos.
Por estas razóns, diversas organizacións, como a Organización Médica Colegial e Medicus Mundi, mostraron a súa preocupación, e outras como Ecoloxistas en Acción e a Asociación polo Acceso Xusto ao Medicamento solicitaron directamente aos parlamentarios a súa non ratificación. Argumentan esta petición considerando que a súa aprobación é un obstáculo máis para unha reforma do actual modelo de patentes e fixación de prezos dos medicamentos responsable dos actuais prezos abusivos dos novos fármacos.
Que efectos terá a aplicación do tratado para o acceso dos cidadáns aos medicamentos?
Para Canadá, o tratado suporá un importante aumento do gasto en farmacia, provocando un aumento no custo dos medicamentos de centos de millóns de dólares ao ano. A causa é que actualmente Canadá dispón dunha normativa con tempos máis curtos de protección das patentes. A firma do tratado implica para Canadá incorporar a normativa europea regulada polo ADPIC (Aspectos dos Dereitos de Propiedade Intelectual relacionados co Comercio).
Esta normativa obriga a Canadá a ampliar os tempos de protección e monopolio para os medicamentos patentados cun período adicional de dous anos de exclusividade de mercado sobre o actualmente existente, dificultando así a posibilidade de desenvolver nun tempo máis curto medicamentos xenéricos de menor prezo. Ademais, debe incorporar o dereito de apelación das empresas farmacéuticas de medicamentos de marca para a posible introdución de medicamentos xenéricos, provocando así un atraso adicional na aprobación destes últimos e un custo sensiblemente maior para o sistema de saúde canadense. O Consello canadense considera que a introdución do CETA supón un incremento dun 13% do custo total que os canadenses pagan nun ano polos seus medicamentos.
Para España e Europa, sinala a EFPIA, patronal da industria farmacéutica europea, o acordo reforza os dereitos de propiedade intelectual sobre os novos fármacos e de idéntica maneira a patronal española Farmaindustria saúda os beneficios específicos en materia de propiedade intelectual para as compañías farmacéuticas que operan en Canadá, así como o reforzo e cumprimento do período de protección de datos… A Comisión Europea, pola súa banda, engade que “os titulares de patentes poderán recorrer as decisións relativas á autorización de comercialización en Canadá e esta adoptará en maior medida o seu sistema de protección de datos ao da Unión Europea”.
Como se pode observar, os beneficios que se sinalan para Europa prodúcense exclusivamente para a industria farmacéutica. Con todo, o tratado reforza e consolida o actual modelo de patentes e fixación de prezo dos medicamentos innovadores, cuxa aplicación no medio europeo está a permitir prezos abusivos. Este sistema ocasionou graves problemas para a accesibilidade dos cidadáns aos medicamentos necesarios para a súa saúde. Por tanto, calquera acordo ou tratado que reforce esta situación constitúe unha ameaza para a saúde pública e para a viabilidade dos sistemas públicos de atención sanitaria. Neste sentido a Organización Médica Colexial advertiu nun comunicado sobre os riscos de incremento de prezos que podería supor aaplicación do CETA.
Lembremos que o ADPIC introduce a protección de patentes, nun campo tradicionalmente excluído como o dos medicamentos, por un período mínimo de 20 anos a partir da data de solicitude. A esta protección engadíronse posteriormente cláusulas para reforzar o monopolio, como a exclusividade dos datos de probas e os certificados de protección suplementaria, dirixidos a prolongar o período de patente e así atrasar a comercialización de medicamentos xenéricos de prezo máis baixo. Ademais, as empresas farmacéuticas propietarias da patente fixan o prezo de acordo coa súa propia decisión discrecional. Existe moi escasa información pública sobre como se fixan os prezos dos medicamentos na maioría dos países, e non hai ningunha lei que obrigue a informar sobre como os custos afectan o proceso de fixación de prezos. En USA tentáronse desenvolver iniciativas para lograr unha maior transparencia dos prezos dos medicamentos dirixidas a conseguir que a industria farmacéutica informe dos custos de produción, incluíndo os investimentos en investigación e desenvolvemento e tamén os descontos que fan ás diferentes organizacións que pagan por medicamentos específicos de alto prezo. Este modelo permite que as empresas farmacéuticas fixen os prezos polo valor máis alto posible.
Por esta razón a firma do CETA convértese nun paso máis no proceso de consolidación dun sistema de patentes e prezos que debe ser radicalmente transformado. O tratado reforza o actual modelo de patentes e fixación de prezos dos medicamentos que provocou prezos abusivos e falta de accesibilidade dos cidadáns para conseguir os medicamentos necesarios para a súa saúde. Nesa liña, organizacións como a Asociación para o Acceso Xusto ao Medicamento solicitaron a non ratificación no Congreso dos deputados e o rexeitamento do CETA mentres non se modifique o actual modelo de patentes e fixación de prezos.
Fonte: Bez